Friesch Dagblad, 4-9-2019

Hallum
Het aantal serieuze skeelerwedstrijden op Nederlandse bodem dunt de laatste jaren in rap tempo uit, maar de Bartlehiemtocht staat zaterdag ‘gewoon’ weer op het programma. ,,Om te bewizen dat it wol kin”, zegt organisator Bram Buruma. Een lach klinkt door de ruime twee-onder-een-kapwoning aan de Jipperdastrjitte in Hallum, waar Bram Buruma deze dinsdagochtend vol enthousiasme over ‘zijn’ Bartlehiemtocht vertelt. Anders dan de organisatoren van de meeste andere – veelal in zwaar weer verkerende – Nederlandse skeelerwedstrijden, ziet de geestelijke vader van de ‘100 van Hallum’ de toekomst zonnig tegemoet. ,,Oars hoechst der fansels ek net oan te begjinnen. Wy geane der foar.”

Organisatorisch lijkt er geen enkele reden tot zorg. De Bartlehiemtocht, die tevens als Open Nederlands Kampioenschap fungeert, kan in eigen dorp immers op veel steun rekenen en ook de lokale autoriteiten dragen sinds jaar en dag hun steentje bij. De problemen zitten ‘m – zo vertelt Buruma – meer in het sportieve. ,,Want it skeelerjen sit sûnt de iuwwikseling yn in delgeande spiraal.” Toen de Bartlehiemtocht in de zomer van 1988 voor het eerst georganiseerd werd, was skeeleren een opkomende sport, die met name op de Veluwe snel aan populariteit won. Wat daar kon, moest in Hallum ook kunnen, vonden Buruma en zijn dorpsgenoten. ,,En dus binne wy, nei in pear jier proefdraaid te hawwen troch middel fan lytsere wedstriden op in trochdewykse jûn, mei in tocht oer hûndert kilometer begûn.”

Als naam werd gekozen voor een verwijzing naar het beroemde Elfstedendorp Bartlehiem (,,in gouden greep”) en in de jaren die volgden bleek al snel dat de Bartlehiemtocht een unieke plek in het Nederlandse skeelerlandschap in had genomen, aangezien alle grote marathoncracks uit die tijd gaarne bereid waren om naar Fryslân te komen en de honderd kilometer te volbrengen. ,,Benammen achtfâldich winner Erik Hulzebosch makke der alle jierren wer in hiel spektakel fan”, herinnert Buruma zich. ,,It wie de gloarjetiid fan de skeelersport.” Maar met het opgaan van de SBN (Skate Bond Nederland) in de KNSB (Koninklijke Nederlandse Schaatsenrijders Bond) veranderde er begin dit decennium iets. Want, zo zegt Buruma, ,,sy wiene fan plan in bûn foar de winter én de simmer te wurden. Mar úteinlik is dêr yn myn eagen te min fan telâne kaam.”

Omdat inline-skaten (zoals de sport ook wel wordt genoemd) mogelijk de olympische status zou kunnen verkrijgen, werd bij de KNSB ingezet op de meer internationaal getinte pisteonderdelen, terwijl de in Nederland populaire skeelerwedstrijden op de weg langzaam naar de achtergrond verdwenen. In Fryslân bleef Hallum zelfs als enige over. ,,En dat wylst in grut diel fan de iisklups wol in wedstriid organisearje woene. In miste kâns”, vindt Buruma. ,,Want de measte maratonriders wolle noch graach skeelerje. Je moatte har gewoan in moai wedstriidprogramma biede kinne. Oars fytse se leaver as simmertrening.”

Zorgelijke situatie
Van de ongeveer twintig wedstrijden die de nationale marathoncompetitie pakweg tien jaar geleden telde, zijn er dit seizoen nog maar zeven over. Twee daarvan vielen uiteindelijk ook nog eens door regen in het water en weer twee anderen werden afgelast omdat de organisatie de randvoorwaarden niet rond kreeg. Een zorgelijke situatie, meent Buruma, wiens organisatie zelf ook de gevolgen van de dalende animo voor het marathon-inline-skaten ondervindt. ,,Der hawwe jierren west dat wy mear as hundert A-riders oan de start hiene, no meie wy bliid wêze as wy de 25 helje.”

Zolang er nog voldoende rijders naar Hallum willen komen, gaat de Bartlehiemtocht – die dit jaar alweer zijn 32e verjaardag viert – echter gewoon door. ,,Om te bewizen dat it wol kin”, stelt Buruma. ,,It sil wol in stikje Hallumer dwersens wêze. Wy buorkje moai tsjin de stream yn.” Wel is de lengte van het af te leggen parkoers om de veiligheid van de deelnemers beter te kunnen garanderen van dertig naar 21,5 kilometer teruggebracht. ,,En sûnt ferline jier organisearje wy tegearre mei de WV Snits op freedtejûn ek wer in hurdfytswedstriid foar amateurs.”

Alles met het oog op de toekomst, die er ondanks dat de Bartlehiemtocht voor velen nog steeds een begrip is wel degelijk onzeker uit ziet. ,,Mar salang’t it kin, geane wy troch, ek om’t der út it hiele lân en ek België noch wol in soad toerriders op ús evenemint ôfkomme. En as úteinlik bliken docht dat wy foar it haadnûmer op it hurdfytsen oerskeakelje moatte, dan is dat mar sa.”

Onderschrift foto: Bram Buruma is de drijvende kracht achter de Bartlehiem Skeelertocht, die zaterdag alweer aan zijn 32e editie toe is.